بازار سرمایه مانند یک دماسنج اقتصادی است و همانطور که دماسنج نسبت به دمای محیط حساس است، دماسنج اقتصادی و بازار سرمایه نسبت به اخبار خیلی سریع واکنش نشان میدهد.
حسین عادلزاده، فعال و کارشناس بازار سرمایه، در خصوص چالشهای بازار سرمایه در ایران گفت: «در حال حاضر ایران در شرایط اقتصادی بسیار خاصی به سر میبرد و با توجه به جنگ اقتصادی موجود، ما شاهد تورم و نگرانیهایی در سطح جامعه هستیم. نگرانیهایی از جنس آینده، پول و تورم. ناگفته نماند که اقتصاد همیشه با چالش همراه است.»
به گفته عادلزاده این چالش باعث عدم امنیت و عدم اطمینان میشوند که در پی آن ترس و نگرانی در افراد به وجود میآورد. اما با این حال افرادی وجود دارند که از این چالشها به صورت درست استفاده میکنند و در جهت توانمندسازی خودشان از آن بهره میبرند.
عادلزاده بازار سرمایه را به یک دماسنج تشبیه کرد و توضیح داد: «بازار سرمایه به عنوان یک دماسنج اقتصادی عمل میکند و همانطور که دماسنج نسبت به دمای محیط حساس است، دماسنج اقتصادی و بازار سرمایه نسبت به اخبار خیلی سریع واکنش نشان میدهد.»
طبق گفتههای این فعال و کارشناس بازار سرمایه، علیرغم تورمی که در جامعه وجود دارد، شاخص بورس طی این مدت رشد بسیار خوبی داشته و اخبار خوبی در این زمینه منتشر میشود. آخرین خبر خوبی که 22 تیرماه اتفاق افتاده این است که عرضه سهام یک شرکت پتروشیمی بود که برای اولین بار در بورس عرضه شد و طی دو روز 10 درصد سوددهی داشت.
حسین عادلزاده درباره عرضه اولیه شرکتها توضیح داد: «شرکتهایی که تصمیم میگیرند سهامی عام شوند و از طریق بورس سهام خود را به افراد جامعه واگذار کنند باید یک سری مراحل را طی نمایند. این شرکتها باید صورتهای مالی شفافی طی سه سال اخیر ارائه دهند و سودآور باشند. اسناد آنها از طریق سازمان بورس راستی آزمایی، کارشناسی و قیمتگذاری میشود و نهایتاً اجازه ورود به بورس پیدا میکنند. در روزی که این سهام عرضه میشود، به اصطلاح به آن عرضه اولیه گفته میشود. هر شخصی با هر توان مالی و بدون محدویت سنی، میتواند درخواست کد بورسی دهد و سهام آن شرکت را خریداری کند.»
عادلزاده با اشاره به اینکه تصور عموم نسبت به بورس، سرمایهگذاری پر ریسکی است در خصوص طیفهای سرمایهگذاری در بورس اضافه کرد: «در بورس، ما طیف وسیعی از خدمات را داریم، صندوقهای سرمایه با درآمد ثابت را داریم. مدل درآمدی این صندوقها مانند مدل درآمدی بانکهاست یعنی ریسک ندارند، قابلیت نقدشوندگی دارند و شرکتهای معتبری آنها را ضمانت میکنند. سودی که این صندوقها پرداخت میکنند به مراتب از سود صندوقهای بانکی بیشتر است. عموما بالای 20 درصد و به صورت روز شمار است.»
عادلزاده در خصوص اهمیت تعهد در سرمایهگذاری توضیح داد: «من به یک باور اعتقاد دارم اینکه هر شخصی نسبت به سرمایهگذاری باید متعهد باشد. این تعهد دو بخش است؛ تعهد نسبت به خود و نسبت به جامعه. تعهد نسبت به خود یعنی من بتوانم سرمایه خود را حفظ کنم و علاوه بر حفظ آن برای آن برنامهریزی داشته باشم و آن را رشد دهم. تعهد نسبت به جامعه یعنی؛ اگر من بتوانم در جایی سرمایهگذاری را انجام دهم که نه تنها خودم از آن منفعت ببرم، شخص دیگر و جامعه من هم بتواند از آن سود ببرد.»
حسین عادلزاده در یک مثال تعهد در سرمایهگذاری را توضیح داد: «سال گذشته، قیمت ربگوجه فرنگی افزایش یافت. مردم نسبت به خرید ربگوجه فرنگی هجوم بردند. اما در این بین اگر کسی تا حدی هوشمندانه عمل کند و از هوش مالی خود استفاده کند، سهام صنایع غذایی که تولید کننده ربگوجه فرنگی هستند را در بورس خریداری میکند. به طوری که دیگر نگران تورم نیست و سرمایه خود را رشد داده و به صورت غیرمستقیم هم در تولید، سرمایهگذاری کرده است.»
عادلزاده درباره لزوم داشتن دانش سرمایهگذاری توضیح داد: «با وجود آنکه اشاره کردیم، در بورس صندوقهای با درآمد ثابت وجود دارد که سرمایهگذاری بدون ریسک است، اما برای سرمایهگذاری در بورس و خرید و فروش سهام، نیاز به دانش و مهارت سرمایهگذاری و سواد مالی وجود دارد. سواد مالی به این معنا است، علمی که تبدیل به عمل میشود. و به عبارت دیگر سوادی که در زندگی واقعی خود میتوانیم آن را ببینم و باعث رشد میشود.»
وی همچنین درباره شفافیت در خصوص بازار بورس افزود: «بورس مانند یک اتاق شیشهایی است و شرکتهایی که وارد بازار بورس میشوند باید اطلاعات و آمار مالی خود را به صورت هفتگی، ماهانه و سالانه به سازمان بورس ارسال کنند و این آمار در دسترس همهی مردم است و نه قشر خاصی.»
با وجود محبوب و رایج بودن سرمایهگذاری از طریق خرید ارز و سکه، امکان ضرر در این نوع سرمایهگذاری خیلی بیشتر است. عادلزاده برای جلوگیری از این ضرر راه حلی را توضیح داد: «سرمایهگذاریی درست است که سرمایه را مولد کند و در واقع زایش داشته باشد. مثلا اگر افراد سرمایه خود را به ارز تبدیل کنند در بهترین حالت باعث حفظ ارزش خود شدهاند. اما در بازار سرمایه این اتفاق نمیافتد. مثلا اگر پیشبینی ما این است که قیمت ارز افزایش پیدا میکند، میتوانیم در صنایع صادرات محوری که وابستگی زیادی به ارز دارند سرمایهگذاری کنیم.» وی در خصوص سوددهی در بازارهای مختلف سرمایهگذاری در بازههای زمانی مختلف نمودارهای زیر را تشریح کرد: