عید فطر : فرخنده روزی است که خداوند برای جوایز رحمانی اش و انعام رحیمیت خویش از میان روزها برگزید، روزی که به بندگان خویش بعد از یک ماه تمرین روزه داری وطلب آمرزش و عرض نیاز و تمنا، فراتر از ظن و گمانشان اعطا می کند.
عید فطر یکى از دو عید بزرگ اسلامى است که درباره آن احادیث و روایات بیشمارى وارد شده است. مسلمانان روزه دار که ماه رمضان را به روزه گذرانده و از خوردن و آشامیدن و بسیارى از کارهاى مباح دیگر امتناع ورزیده اند، اکنون پس از گذشت ماه رمضان در نخستین روز ماه شوال اجر و پاداش خود را از خداوند می طلبند; اجر و پاداشى که خود خداوند به آنان وعده داده است.
امیرالمومنین(ع) در یکى از اعیاد فطر خطبه اى بدین مضمون خوانده و در آن مومنان را بشارت و مبطلان را بیم داده اند:
اى مردم! این روز شما روزى است که نیکوکاران در آن پاداش مىگیرند و زیانکاران و تبهکاران در آن مایوس و ناامید میگردند و این شباهتى زیاد به روز قیامت دارد. پس با خروج از منازل و رهسپارى به سوى جایگاه نماز عید، خروجتان را از قبر و رفتنتان را به سوى پروردگار به یاد آورید، و با ایستادن در جایگاه نماز، ایستادن در برابر پروردگارتان را یاد کنید، و با بازگشت به سوى منازل خود، بازگشتتان به سوى منازلتان در بهشت برین را متذکر شوید. اى بندگان خدا. کمترین چیزى که به زنان و مردان روزه دار داده می شود، این است که فرشته اى در آخرین روز ماه رمضان به آنان ندا می دهد و مى گوید: هان! بشارتتان باد، اى بندگان خدا که گناهان گذشته تان آمرزیده شد! پس به فکر آینده خویش باشید که چگونه بقیه ایام را بگذرانید؟
عارف وارسته، «میرزا جواد آقا ملکى تبریزى» درباره عید فطر آورده است: «عید فطر روزى است که خداوند آن را از میان دیگر روزها برگزیده است و مخصوص هدیه بخشیدن و جایزه دادن به بندگان خویش ساخته است. خداوند به آنان اجازه داده است تا در این روز نزد حضرتش گرد آیند و بر خوان کرم او بنشینند و ادب بندگى به جاى آرند; چشم امید به درگاه او دوزند و از خطاهاى خویش پوزش خواهند; نیازهاى خویش به نزد او آرند و آرزوهاى خویش از او خواهند. و نیز آنان را وعده و مژده داده است که هر نیازى به او آرند، برآورد و بیش از آنچه چشم دارند به آنان ببخشد، از مهربانى و بنده نوازى، بخشایش و کارسازى در حق آنان روا دارد که گمان نیز نمیبرند.»