گفتگو با دکتر حسین عادل‌زاده، مدیرعامل کارگزاری کارآمد .

این روزها رونق بورس هم برای مردم، هم برای اقتصاد کشور و هم برای دولت، وضعیت بهتری را ایجاد کرده‌است. بورس ایران پیش از انقلاب راه‌اندازی شد اما هیچ‌وقت به اندازه ماههای اخیر رشد نداشت. در این سال‌ها، افراد معدودی از وجود بازار سهام در ایران خبر داشتند، مشتریان کارگزاری‌ها هم افرادی مشخص بودند اما اخیرا، به‌رغم کرونا، بازار سرمایه در ایران جان گرفته و خیلی‌ها را برآن داشته تا وارد بورس شوند. دکتر حسین عادل‌زاده، مدیرعامل کارگزاری کارآمد در گفت‌وگو با «سازندگی» از وضعیت بازار سهام می‌گوید. او که حدود ۱۷سال سابقه کار در بازار سرمایه را دارد از مجموعه‌ای سخن می‌گوید که در شمارکارگزاری‌های مطرح در ایران است کارگزاری کارآمد در سال ۷۵ مجوز تاسیس گرفته و اکنون زیر مجموعه هلدینگ صنایع خودروسازی کرمان است. عادل‌زاده در این گفت‌وگو از راه‌اندازی بستر آنلاین برای احراز هویت و دریافت کد بورسی در کارگزاری کارآمد خبر داده‌است. او می‌گوید افراد می‌توانند بدون نگرانی از ابتلا به کرونا و در خانه‌هایشان، در عرض چند دقیقه به کمک کارگزاری کارآمد، کد بورسی بگیرند. حالا که گفته می‌شود فقط حدود ۱۲ تا ۱۳درصد از نقدینگی جامعه به سمت بازار بورس آمده، باید در انتظار فعالیت‌های بورسی گسترده متناسب با رونق این بازار و درخواست افراد بیشتر برای کد بورسی هم باشیم. به همین منظور کارگزاری کارآمد اقدامات گسترده ای در زمینه اخذ مجوز آموزش علاقه مندان به بازار بورس از طریق دوره های مجازی و حضوری صورت داده است.

کارگزاری کارآمد یکی از قدیمی‌ترین شرکت‌های کارگزاری در ایران است. دکترعادل‌زاده،مدیرعامل این کارگزاری می‌گوید: « در حال حاضر ۱۰۸ شرکت کارگزاری در کشور با مجوز رسمی از سازمان بورس فعالیت می‌کنند و کارگزاری کارآمد جزو قدیمی ترین‌ شرکتهایی است که مجوز فعالیت گرفته است. » این کارگزاری از سال 75 مجوز تاسیس گرفته و فعالیت خود را آغاز کرده‌است.

مدیرعامل کارگزاری کارآمد در این رابطه می‌گوید: «از سال 96 هلدینگ صنایع خودروسازی کرمان با ترکیب سهام‌داری شرکت کرمان‌موتور 49درصد، صنایع خودروسازی 41درصد و گروه اقتصادی کرمان‌خودرو 10درصد این کارگزاری را خریداری کردند.البته تصمیم به خرید کارگزاری کارآمد از سوی این شرکت ها پیش از آن صورت گرفت که جامعه به بورس رغبت نشان بدهد. در واقع مجموعه صنایع خودروسازی کرمان با عنایت به اینکه تامین سرمایه از طریق بازار سرمایه به عنوان یک اصل قابل قبول و شناخته شده در دنیاست،تصمیم به خرید کارگزاری کارآمد و سپس ورود به بازار سرمایه را گرفتند.» به این ترتیب هلدینگ گروه صنعتی کرمان‌خودرو از سال 96 صد در صد سهام کارگزاری کارآمد را تملک کرد و هم اکنون کارگزاریِ کارآمد متعلق به این مجموعه است. به دنبال این رویداد، کادرِ جدید در کارگزاری کارآمد از آذرِ سال ۹۶ به صورت رسمی آغاز بکار کرد.

• چه شد که صنایع خودروسازی کرمان، کارگزاری کار آمد را خریداری کرد؟

هلدینگ صنایع خودروسازی کرمان، شرکت‌های زیرمجموعه زیادی دارد که همگی در عرصه خودروسازی فعالیت دارند. اما چرا این هلدینگ به سراغ یک کارگزاری رفته‌ و آن را خریداری کرده،سوالی است که از مدیرعامل این شرکت پرسیدیم.

عادل‌زاده در این‌باره می‌گوید: «سال ۹۶ مجموعه صنایع خودروسازی کرمان به این نتیجه رسید که برای تامین مالی از بازار سرمایه نیاز به یک بازوی کمکی دارد .پس از بررسی، نهایتا کارگزاری کارآمد را انتخاب کرد. و به این نتیجه رسیدند که تامین مالی از بازار سرمایه به مراتب بهتر و آسانتر از بانک هاست. مجموعه هلدینگ صنایع خودروسازی کرمان و کرمان موتور چندین شرکت زیرمجموعه دارد؛این شرکت ها از تولید قطعات تا واردات و پشتیبانی بهم پیوسته اند. این گروه در نظردارد که بتدریج زیرمجموعه های خود را وارد بازار سرمایه کند.

 او درباره ساختار کارگزاری کارآمد نیز می‌گوید: « ما در کارگزاری کارآمد حدود ۶۰ نفر نیروی انسانی داریم.طی دو سال گذشته شعب مختلفی در تهران و شهرستان ها دایر کرده ایم. به جز دفتر مرکزی، در تهران شعبه های خیابان دولت، گیشا، میرداماد و تالار مرکزی فعال هستند و در شهرستان‌هایی مثل مشهد، کرمان، زنجان، رشت، شیراز، ارومیه و اصفهان نیز شعب کارگزاری کارآمد فعال هستند. چند شعبه دیگر هم در حال راه‌اندازی است. در کنارافزایش تعداد شعب تلاش کردیم با توجه به استقبال مردم از  بازار سرمایه خدمات کارگزاری کارآمد را نیز گسترش دهیم.»

او اضافه می کند: « در آینده نزدیک، انشاله در تمام مراکز استان‌ها شعبه و دفتر نمایندگی دایر خواهیم کرد. و تابلوی کارگزاری کارآمد بالا خواهد رفت. بجز مراکز استان‌ها،تصمیم داریم با بهره گیری از بستر اینترنتی شهرستان‌ها و شهرهای کوچک دورافتاده را هم تحت پوشش قرار دهیم.»

دکتر حسین عادل‌زاده مدیرعامل کارگزاری کارآمد که کار خود را از سال‌ها پیش با بورس کالا و کارگزاری های مختلف آغاز کرده ،در این رابطه می گوید:« سال 82 به استخدام سازمان بورس فلزات تهران درآمدم، سازمانی که در حال حاضر دیگر ماهیتی ندارد. سازمان بورس فلزات بعدها با بورس کشاورزی ادغام شد و به بورس کالای فعلی تبدیل شد. مجموعاً حدود 7 سال در بورس کالا و بورس فلزات بودم. تا سال 88 که از بورس کالا به کارگزاری بانک سپه رفتم. یک سال و نیم درکارگزاری بانک سپه بودم و سپس درکارگزاری حافظ با سمت مدیر معاملات بورس کالا مشغول به کار شدم. پس از آن هم مدتی مدیرعامل یک شرکت بازرگانی بودم. از سال 96 فعالیت خود را به عنوان مدیرعامل در کارگزاری کارآمد شروع کردم و در مجموع 17 سال است که در بازار سرمایه فعالیت می کنم.»

• از ساختار بورس چه می‌دانید؟

با وجودی که این روزها خبرها درباره بورس زیاد است، اما تعداد کمی از مردم درباره ساختار بورس اطلاع دارند. حتی نام کارگزاری را زیاد می‌شنویم، حال آنکه خیلی ها شاید به طور دقیق اطلاع ندارند که کارگزاری ها دقیقا چه کاری در بورس انجام می‌دهند.

مدیرعامل کارگزاری کارآمد درباره کارکرد بازار سرمایه توضیح می‌دهد: «بازار سرمایه نهادهای مالی مختلفی دارد؛‌ راس هرم بازار سرمایه، سازمان بورس و اوراق بهادار قرار دارد. چهار شرکت اصلی زیرمجموعه دارد که شامل: شرکت بورس اوراق بهادار، شرکت فرابورس، بورس کالا و درنهایت بورس انرژی می شوند. نهادهای بعدی شامل شرکت‌های کارگزاری، تامین سرمایه‌ها ، سبدگردان‌ها و مشاوران سرمایه‌گذاری و ... هستند.»

• بورس از چه زمانی در ایران به وجود آمد؟

دکتر عادل‌زاده در این رابطه می‌گوید: «بورس برای اولین باردر ایران، قبل از انقلاب راه‌اندازی شد. ولی با وقوع انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی، عملا نقش بورس کم‌رنگ شد. در سال 68 همزمان با پایان جنگ و دوران سازندگی بورس، دوباره جان گرفت و فعالیت کارگزاری‌ها نیز به تبع آن رونق یافت.به دنبال فعال شدن و افزایش تعداد کارگزاری ها، فعالیت مردم هم به تدریج در این بازار افزایش پیدا کرد.

در حال حاضر به بیشترین سقف مشارکت مردم در بازار سرمایه رسیده ایم. بورس از ارکان اصلی تامین سرمایه در اقتصاد محسوب می شود. پولی که در مجرای بازار سرمایه قرار می گیرد ، در نهایت صرف تولید، اشتغال‌زایی و رونق اقتصادی می‌شود.سرمایه گذاری در این بازار برخلاف بازارهای موازی مولد است. ورود جریان نقدینگی به  بازارهایی مثل طلا ، دلار ، مسکن یا خودرو موجب عدم توازن در اقتصاد شده و در نهایت تورم‌زاست.جریان سفته بازی در سایر بازارها موجب بهم خوردن تعادل در سایر بخش های اقتصادی می شود، در حالی که سرمایه گذاری در بورس یک فعالیت برد-برد هم به نفع شرکت ها و هم سهامداران است.

هر زمان که جریان نقدینگی بسوی بازار ارز رفته، موجب افزایش نرخ تورم شده و در نهایت هیچ کمکی  به اقتصاد نکرده است. وقتی شخصی پولش را در دلار سرمایه‌گذاری می‌کند، مثل این است که پولش را در بالش پنهان کرده ،زیرا عملا این پول از گردونه اقتصادی خارج شده است؛ نتیجه اینکار لطمه به خود و  به اقتصاد کشور است. شاید در بهترین حالت، ارزش ذاتی پول خود را حفظ کرده باشد، ولی این سرمایه مولد نیست.یعنی منجر به تولید نمی‌شود و به اقتصاد کمکی نمی‌کند.»

• ورود به بورس برای نجات از تورم

دکترعادل‌زاده می‌گوید:« بازار سرمایه کارکردی متفاوت از سایر بازارها دارد. پولی که وارد بازار سرمایه می شود،به واحدهای تولیدی کمک می کند تا پروژه های نیمه تمام خود را تکمیل کنند. این اتفاق موجب افزایش تولید و رونق شرکت ها می‌شود که نتیجه آن اشتغال‌زایی برای کشور است. و در نهایت به رشد اقتصاد کشور کمک می‌کند. از همه مهم‌تر این پول وارد بخش‌های تورم‌زا نشده و تورم و رکود اقتصادی بدنبال ندارد.»

او با تاکید بر لزوم بکارگیری راهکارهای کاهش نرخ تورم با بهره گیری از بازار سرمایه، می‌گوید: «ما افراد کم درآمد در جامعه بسیار داریم؛ متاسفانه افزایش تورم معاش روزمره مردم را بشدت متاثر می کند. یکی از راههای کمک به این افراد تعمیق بازار سرمایه است.این بازار فرصت های کسب و کار را افزایش می دهد و البته امنیت شغلی ایجاد می کند.خاصیت دیگر این بازار سودآوری برای سرمایه های خرد است.عرضه های اولیه در نوع خود یک سرمایه گذاری کوچک ولی مطمئن محسوب می شود.

او با بیان اینکه پارامترهای مختلفی در رشد بازار سرمایه و رونق این روزهای بورس اثرگذار بوده‌ است، می گوید:از عللی که موجب رونق بازار سرمایه شده است میتوان، کاهش و به دنبال آن تثبیت نرخ سود بانکی که از شهریور 96 اتفاق افتاد را نام برد که بر روند رو به رشد این بازار بسیار اثرگذار بوده است. عامل دیگر که موجب رشد بازار سرمایه شد، نرخ تورم بود. وقتی دلار از ۴هزار تومان به ۱۲هزار تومان رسید و در یک فاصله زمانی کم، با یک شیب تند شروع به رشد کرد، کسانی که سرمایه های خود را به بورس آورده بودند،به سودهای بزرگ دست یافتند. بنابراین تورم در رشد بازار سرمایه موثر بود.

دکتر عادل‌زاده عامل دیگر رونق بازار سرمایه را افزایش نرخ ارز عنوان کرده و می گوید: «سیاست های کنترلی دولت ها برای تثبیت نرخ ارز،در نهایت دوام نمی آورد.اهرم کنترل نرخ ارز که رها شد، بر همه بخش های اقتصادی از جمله بورس تاثیر گذاشت.زیرا بسیاری از شرکت‌های حاضر در بورس ، صادرات‌محور هستند. مثل پتروشیمی‌ها، فولادی‌ها و معدنی‌ها. یک اثر این افزایش نرخ ارز موجب شد که  دلار ۳هزار و ۸۰۰ تومانی به ۱۲هزار تومان رسید، ارزش صادرات و درآمد شرکت‌ها بالا رفت و سودآورتر شدند. اما تورم حاصل از این افزایش نرخ ارز بر سایر شرکت ها هم تاثیر گذاشت.مثلا برخی از شرکت‌ها، مثل ایران‌خودرو بخش قابل توجهی از قطعات خودروهای تولیدی خود را وارد می‌کنند. افزایش نرخ تورم باعث افزایش هزینه تولید محصولات واردات محور شده و در فرایند نهایی تولید قیمتِ تمام‌شده محصول  آنهارا بالا برد.

 از سوی دیگرافزایش نرخ تورم، منجر به رشد دارایی‌ شرکتها شد. در ماههای اخیر تجدید ارزیابی دارایی شرکت ها به خبر بسیار مهمی برای فعالان بازار سرمایه تبدیل شده است. شرکتی مثل ایران‌خودرو  را در نظر بگیرید؛ این شرکت خط تولید دارد. خط تولید این شرکت اعم از ماشین‌آلات ،سوله، زمین ، ساختمان و... است.وقتی نرخ تورم افزایش می یابد،دارایی شرکت ها ،صرف نظر از اینکه سودده باشند یا نه،تولید داشته باشند یا با کمترین ظرفیت خود کار کنند، در نهایت قیمت دارایی آنها با تورم افزایش پیدا می کند. در نتیجه سهام شرکتی مثل ایران خودرو که در 2سال گذشته ۲۶۰ تومان بود، ۱۰برابر رشد داشت. این فرآیند در نتیجه تورم اتفاق افتاده است.»

• احراز هویت غیرحضوری؛یک طرح نو

مدیرعامل کارگزاری کارآمد از راه‌اندازی سیستم احراز هویت غیرحضوری خبر می دهد، و در این رابطه می گوید: « در شرایط ویژه ای مثل کرونا و خطرناک بودن ازدحام مردم در دفاتر کارگزاری ها و با توجه به پروسه اخذ کد بورسی، تصمیم گرفتیم طرح احراز هویت غیرحضوری را در دستور کار قرار دهیم. با همراهی‌ سازمان بورس و شرکت سپرده گذاری مرکزی، مجوزهای لازم اخذ شد. در حال حاضر زیرساخت‌های مربوط به این کار آماده شده و افراد می توانند از طریق وب سایت این شرکت فقط با گرفتن یک فیلم ده ثانیه‌ای از خود و ارایه کارت ملی از هر نقطه ای که حضور دارند، به راحتی احراز هویت شده و کد بورسی بگیرند. با این روش دیگر نیازی به مراجعه حضوری نخواهد بود. ما با پیشگامی در این طرح مفتخریم که اولین کارگزاری هستیم که احراز هویت غیرحضوری را اجرا کرده است.»

• کالج کارآمد

بی شک « علم مالی» از پیچیده‌ترین و سخت‌ترین زیرشاخه های علم اقتصاد است. کارگزاری‌ها با بکارگیری دانش مالی بیشترین استفاده را از این بخش می برند. کارگزاری کارآمد در این حوزه هم فعال است.علاوه بر آموزش به نیروهای خود، زمینه آموزش های عمومی را هم ایجاد کرده ایم. دکتر عادل زاده در این رابطه می گوید: «برای کارگزاری کارآمد نیروهای متخصص در حوزه مالی از اهمیت بسیار بالایی برخوردارند. در این زمینه دوره های آموزشی مختلفی برای کارکنان شرکت برگزار شده است.حتی بصورت تخصصی تر دوره هایی مثل شناسایی فساد اقتصادی ، رشوه و پول شویی برگزار و آموزش های لازم به کارکنان شرکت داده شده و برای بالابردن کیفیت خدمات به مشتریان، نیروهای کارگزاری، آموزش های تخصصی در حوزه ارتباطات اجتماعی را نیز گذرانده اند تا بتوانند میزان تعامل خود با مشتریان را بالا ببرند.»

کارگزاری کارآمد صرفا به فکر آموزش نیروهای خود نیست؛ بلکه مشتریان را هم مد نظر قرارداده است. در همین راستا،برای بالا بردن سطح دانش و آگاهی مشتریان کارگزاری و علاقه مندان به فعالیت در بازار سرمایه ، مجوز تاسیس کالج کارآمد را از سازمان بورس دریافت کرده ایم. در این کالج مباحث مربوط به بازار سرمایه از پایه تا مراحل تخصصی تر شامل: آشنایی با بازار سرمایه ، تابلوخوانی و دوره‌های ویژه مثلاً آموزش تحلیل تکنیکال و بنیادی را آموزش میدهیم. در کالج کارآمد اساتید بسیار مجرب داخل مجموعه‌ و هم خارج از مجموعه حضور دارند. البته در حال حاضر بخشی از این آموزش ها به صورت رایگان در بستر مجازی در مرحله اجراست .معتقدیم که این کار بخشی از مسئولیت اجتماعی کارگزاری کارآمد است و به همین دلیل آن را تخصصی تر پیگیری خواهیم کرد.»

به گفته مدیرعامل کارگزاری کارآمد، کارگزاری‌ها برای انجام هر فعالیتی اعم از آموزش،باید مجوزهای لازم را از سازمان بورس دریافت کنند. بنابراین کالج کارآمد و آموزش ها تحت نظارت سازمان بورس خواهد بود. او می گوید:« شاید اگر می خواستیم به صورت یک موسسه آموزشی این کار را جلو ببریم، سریع تر به نتیجه رسیده و کالج راه اندازی شده بود؛اما چون نظارت سازمان بورس برای ما از اهمیت بالایی برخوردار است به همین دلیل پروسه گرفتن  این مجوز از سازمان کمی زمان‌بر شد و خوشبختانه هم اکنون این کالج فعالیت خود را شروع کرده است.»

مدیرعامل کارگزاری کارآمد تاکید می کند:«در حال حاضر آموزش مجازی بازار سرمایه از طریق شبکه های اجتماعی نظیر تلگرام و اینستاگرام در حال انجام است .بسترهای لازم برای دوره های آنلاین هم فراهم شده است. دوره های حضوری هم بعد از عادی شدن شرایط موجود(کرونا) راه اندازی خواهد شد.»

او درباره لزوم آموزش به افرادی که قصد دارند در بورس سرمایه گذاری کنند،اظهارداشت:« خیلی از افرادی که وارد بازار سرمایه می‌شوند به واسطه عدم شناخت و آگاهی، متاسفانه در دام افراد شیاد گرفتار می‌شوند، که از قضا این‌ افراد بلندگو هم دارند. آنها بدون ترس شروع به تبلیغ می‌کنند.متاسفانه این افراد حتی سواد مالی کافی هم ندارند. افرادی را می‌شناسم که کمتر از سه ماه است به بورس وارد شده اند و قصد دارند دوره آموزشی هم برگزار کنند! این افراد پرسروصدا که در شبکه های اجتماعی فعال هستند،موجب گمراهی کسانی می شوند که تازه وارد بورس شده اند.

 ما تلاش می کنیم با عنایت به مجوز رسمی از سازمان بورس،آموزش های لازم را به صورت تخصصی و برپایه اصول علمی در اختیار افراد علاقمند قرار دهیم تا به سهم خودبخشی از این ضرر و زیان‌ها  در بازار بورس را کاهش دهیم. این خطر در کمین کسانی که وارد بازار سهام می‌شوند،وجود دارد که همواره ممکن است در دام افراد شیاد بیفتند، و علاوه بر اینکه سرمایه خود را از دست بدهند، برای همیشه از این بازار رانده شوند. هر شخصی که از این بازار برود به طور میانگین حدود ۲۰ نفر دیگر را هم ناراضی می‌کند. در بورس برخلاف کسب و کارهای دیگر، هر چه عمق بازار بیشتر باشد نقدشوندگی و درآمدزایی بیشتر خواهد شد.در این راستا ما تلاش می کنیم که با آموزش به افراد کمک کنیم تا بیشترین بهره را با کمترین هزینه از بازار سرمایه ببرند.»

• رتبه زیر ۳۰ برای کارگزاری کارآمد

از سال ۹۶ تا کنون، رقابت بین کارگزاری‌ها بیشتر شده و دلیل آن هم رونق بورس است. اما چشم‌انداز توسعه شرکت کارگزاری کارآمد چگونه است؟ دکتر عادل زاده در پاسخ به این سئوال می‌گوید: «سال ۹۶ کارگزاری کارآمد در بین ۱۰۸ شرکت کارگزاریِ کشور از نظر ارزش معاملات در ردیف کارگزاری های رده پایین قرار داشت، یعنی رتبه بالای ۹۰  داشت. بعد از اینکه صنایع خودروسازی کرمان این کارگزاری را خریداری کرد، ساختار مالی را اصلاح کردیم و با تغییر تیم مدیریتی و ارائه خدمات بهتر توانستیم مشتریان بیشتری جذب کنیم.» او درباره وضعیت کنونی و آینده «کارآمد» می‌گوید: «در حال حاضر رتبه کارگزاری کارآمد در میان 108 کارگزاری فعال در کشور به زیر ۳۰ رسیده است. به لحاظ ارزش معاملات، در بین کارگزاری ها در ردیف ۲۶ تا ۲۷ کارگزار برتر بازار قرار داریم و برنامه داریم، ان‌شالله ظرف کمتر از ۵ سال آینده در ردیف ۱۰ کارگزار برتر قرار بگیریم.»

وی می افزاید. بازار سرمایه به عنوان یکی از ارکان تامین سرمایه در اقتصادهای پیشرفته محسوب می شود. در دنیا،درصد مشارکت افراد در بورس، به مراتب بیشتر از ایران است. اما در ایران متاسفانه به دلیل ساختار بیمار اقتصاد و بانک محور بودن اقتصاد کشور، خیلی از افراد که اندوخته و سرمایه ای دارند، ترجیح می دهند که پول خود را در بانک ها سرمایه گذاری کرده و سود ثابت دریافت کنند. البته در سالهای اخیر،شاهد تغییر نگرش مردم به بورس بوده ایم.بخصوص وقتی نرخ تورم ۴۰درصد رشد کرد و سود بانکی ثابت باقی ماند،بسیاری متوجه شدند که سرمایه شان از تورم عقب مانده‌ است.»

او ادامه می‌دهد: «حتما یکی از  بهترین روش های جبران عقب ماندن از تورم،حضور در بازار سرمایه است. این بازار برای رونق تولید و حفظ سرمایه های مردم متناسب با نرخ تورم باید گسترش پیدا کند. در عین حال که این بازار می‌تواند به کمک تولید واشتغال‌ بیاید. در واقع بورس می‌تواند به جهش تولید کمک کند. اگر آموزش ها بیشتر شود و میزان آگاهی مردم از بورس افزایش یابد، افراد بیشتری متوجه مزایای بازار سرمایه می‌شوند. »

فردی که آگاه شده ولی در شهرستانی زندگی می کند که شعبه کارگزاری ندارد، چکار باید بکند؟  مدیرعامل کارگزاری کارآمد در این رابطه می گوید: تکمیل و توسعه زیرساخت‌های اینترنتی باید در دستور کار قرار بگیرد. دولت و سازمان بورس از یک طرف و کارگزاری ها هم بنا به وظیفه ذاتی که دارند،می توانند به توسعه این بازار کمک کنند. بر این اساس کارگزاری کارآمد تصمیم گرفته شعب خود را در استان‌های کشور افزایش داده و همزمان زیرساخت های آی تی نیز بتدریج کامل خواهد شد.

• چشم انداز آینده

کارگزاری کارآمد زیرمجموعه صنایع خودروسازی کرمان است و باید اهداف کلان هلدینگ را هم مد نظر قرار دهد. دکترعادل‌زاده در این رابطه می‌گوید: «ما به عنوان یک کارگزاری، در ابتدا تلاش می کنیم که از بازار رقابتی  بین کارگزاری ها جا نمانیم و خدماتمان را توسعه دهیم. در عین حال وظیفه داریم به سهامدارانمان کمک کنیم که در این بازار حضور پررنگ‌تری داشته باشند. هم اکنون سهام گروه اقتصادی کرمان خودرو با نماد «خکرمان» در فرابورس خرید و فروش می‌شود. برنامه‌ بعدی هلدینگ ، عرضه سهام شرکت کرمان‌موتور است و در آینده هم هلدینگ صنایع خودروسازی کرمان در بورس عرضه خواهد شد. همانطور که می‌دانید در حال حاضر تامین مالی از طریق بانک‌ها سخت شده و هزینه زیادی دارد. بنابراین بسیاری از شرکت‌ها برای تامین مالی و توسعه پروژه های خود به بازار سرمایه روی آورده اند.گروه صنعتی کرمان خودرو هم از این روش بهره خواهد گرفت و ما تلاش می کنیم که این فرآیند برای هلدینگ صنایع خودروسازی کرمان سریع‌تر و سهل‌تر شود.»

• از با ارزش‌ترین دارایی تا هرم مازلو

بزرگ‌ترین دارایی برای توسعه یک شرکت نیروی انسانی متخصص‌ است. مدیرعامل کارگزاری کارآمد در این رابطه می‌گوید: «بزرگ‌ترین سرمایه ما نیروی انسانی است. خوشبختانه نیروی انسانی‌ متخصص ،تحصیل‌کرده و با تجربه ای را جذب کرده ایم. فعالیت نیروی انسانی کارآمد علاوه بر آنکه به مجموعه تولید و اقتصاد کشورکمک می کند، برای مجموعه صنایع خودروسازی کرمان ارزش آفرین خواهد بود.»

اما برای حفظ این سرمایه چه کارهایی صورت گرفته‌است؟ دکتر عادل‌زاده در توضیح این اقدامات می گوید: «طبق نظریه هرم سلسله مراتب مازلو، افراد نیازهای متفاوتی دارند. یعنی از پایین‌ترین سطح که وضعیت معیشتی افراد است تا بالاترین سطح که در واقع خودشکوفایی است، تلاش کرده ایم که این نیازها را برای همه در حد توان تامین کنیم. تا کنون حداقل‌ها را تامین کرده‌ایم و برنامه داریم با ایجاد انگیزه و درآمد بیشتر به راس هرم مازلو برسیم تا شاهد خودشکوفایی کارکنان و مجموعه باشیم.» او ادامه می‌دهد: «اگر پیشنهادات سازنده و خوبی از افراد ببینیم استقبال می‌کنیم و سعی می‌کنیم چه با پاداش مادی و چه غیر مادی موجبات رشد سازمان را فراهم کنیم. با توجه به برند و شهرت خوبی که در بازار بدست آورده ایم، پیشنهادهای خوبی از بخش صنعت دریافت کرده ایم که تمایل دارند با ما کار کنند . تمام تلاش کارگزاری کارآمد این است که از فرصت های موجود نهایت استفاده را ببرد و سهمی در توسعه اقتصادکشور و جهش تولید که شعار سال جاری کشور است،داشته باشد.»

• از زیان تا سود، در فاصله‌ای کمتر از سه سال

در این سه سال گذشته تحولات بزرگی در این مجموعه رخ داده ‌است. اودر این رابطه می‌گوید: «سال ۹۶ که صنایع خودروسازی کرمان، کارگزاری را خریداری کرد،کارآمد زیان انباشته داشت؛ اما در حال حاضر، نه تنها زیان را پوشش داه ایم، بلکه سود خوبی هم بدست آورده‌ایم.» او ادامه می‌دهد: «برنامه بعدی ما افزایش سرمایه کارگزاری است. با این افزایش سرمایه انشالله سبد خدماتمان را تکمیل خواهیم کرد. پس از آن مجوز فعالیت در بورس کالا، بورس انرژی، معاملات طلا و غیره نیز به تدریج به سبد خدمات کارگزاری کارآمد اضافه خواهد شد.»

برای گسترش فعالیت‌ کارگزاری ها و بهبود خدمات رسانی به فعالان بازار سرمایه،نیاز به حمایت‌های دولت و مسئولان بازار سرمایه است. این متخصص بازار سرمایه در این رابطه می‌گوید: « طی یکسال اخیر دولت حمایت های خیلی خوبی از بازار سرمایه داشته است. نمونه آن آزادسازی سهام عدالت است که سبب شد،دارندگان این سهام امکان فروش بخشی از سهم خود را پیدا کنند .گروهی هم که روش مستقیم را در این طرح انتخاب کردند،ترغیب شده اند  که وارد بازار سرمایه شوند. این اقدامات سبب شده تا بورس به عنوان یک مکان مطمئن برای سرمایه گذاری در بین خانواده های ایرانی به تدریج جای خود را باز کند.»

عادل زاده در عین حال به برخی اقدامات هم نقد دارد.او معتقد است که برخی تصمیم های دولت برای بازار سرمایه باید کارشناسانه‌تر انجام شود.او می گوید: « بازار سرمایه ،بازار تخصصی و مبتنی بر علم است.هر تصمیمی که برای روان سازی یا جذب سرمایه در این بازار از سوی نهادهای نظارتی و دولت گرفته می شود باید همه جوانب و تاثیراتی که بر بازار می گذارد، را مد نظر قرار دهد. در مورد سهام عدالت،اگرچه به طور کلی دولت عملکرد خوبی داشت، ولی اگر کار به صورت کارشناسی‌تر صورت می گرفت مثلا فرصت بیشتری به شرکت‌های کارگزاری داده می شد تا زیرساخت‌های خود را آماده کنند و بعد ازاین آمادگی، این طرح اجرایی می شد حتما شاهد سرعت و کیفیت بهتری در ارایه خدمات بودیم.»

• مالیات معاملات بورس، معادل فروش 1۰۰ هزار بشکه نفت

بزرگ‌ترین پرسشی که این روزها ذهن مردم را درگیر کرده این است که معاملات بورسی چه سودی برای دولت داشته‌است؟ مدیرعامل کارگزاری کارآمد در این رابطه می‌گوید: «دولت پیش از تحریم ها روزانه دو و نیم میلیون بشکه نفت می فروخت و پول آن را برای بودجه و طرح های توسعه ای کشور هزینه می کرد.خروج آمریکا از برجام و تحریم های آمریکا سبب کاهش فروش نفت شد و درآمدهای دولت بشدت تحت تاثیر قرار گرفت.هرچند عدم وابستگی به درآمد نفت یکی از آرزوهای دیرینه اقتصاد ایران بوده، اما واقعیت این است که این کاهش درآمد در اقتصاد کشور بی تاثیر نبوده است. به طور کلی دولت برای تامین نیازهای بودجه ای خود به مالیات و فروش نفت وابسته است. مالیات از بخش های مختلفی تامین می شود،از مالیات تولید و عملکرد گرفته تا مالیات بر ارزش افزوده و... یکی از مالیات‌هایی که دولت  اخیرا بسرعت وصول می‌کند، مالیات نقل‌وانتقال سهام است.»

او در این باره توضیح می‌دهد: «هر شخصی که در بورس خرید و فروش انجام می‌دهد، بابت فروش سهامش، نیم‌درصد مالیات پرداخت می‌کند. با یک حساب سرانگشتی و با توجه به حجم معاملات روزانه، دولت به صورت روزانه،  معادل درآمد حدود 1۰۰هزار بشکه نفت از معاملات بورس دریافت می کند. یعنی پول مردم که در بورس گردش پیدا می‌کند، هم افراد منتفع می‌شوند، هم شرکت‌ها می‌توانند تامین مالی کنند و خط تولیدشان را گسترش داده و تولیداتشان را افزایش دهند، نیروی انسانی جدید بکار گرفته می شود، آمار اشتغال بالا می رود و درنهایت دولت هم به طور مستقل، مالیات  دریافت کرده و منتفع می شود. این چرخه به طور کلی به نفع اقتصاد کشور می چرخد . به این ترتیب همه از این رونق، منتفع می‌شوند.»

پرسش بعدی این است که رونق بورس با شرایط خاص کرونا، تا چه زمانی ادامه پیدا می‌کند؟ این متخصص حوزه بورس  در پاسخ به این سئوال می‌گوید: « حتما شنیده اید که گروهی معتقدند این بازار حباب دارد، من این را قبول ندارم و شخصا نسبت به بورس خوشبینم. ممکن است بعضی از سهم‌ها، در بعضی از شرکت‌های کوچک بیشتر از ارزش واقعی‌شان ارزش‌گذاری شوند، ولی به طور کلی بازار سهام ما هنوز هم جای سرمایه‌گذاری دارد. البته افرادی که می‌خواهند وارد این بازار شوند باید هوشمندانه عمل کنند. سهمی را انتخاب کنند که بنیاد قوی‌ای دارد. درآمد شرکت را در نظر بگیرند که آیا آن شرکت می‌تواند درآمدش را حفظ کند .یعنی  با آگاهی وارد شوند. اگر با آگاهی، و مهارت وارد بازار شوند، قطعا می‌توانند سودهای خوبی کسب کنند.»

• تازه‌واردهای دنیای بورس

رونق شاخص بورس باعث شده همه به نوعی برای ورود به بورس، مشتاق شوند.دکتر عادل‌زاده در این زمینه می‌گوید: «تا سال ۹۶ تعداد افراد فعال در بازار کم بود.حتی خیلی ها همدیگر را می شناختند. زمانی که عرضه اولیه‌ای انجام می شد، نهایتا ۲۰۰ تا ۳۰۰هزار نفر درخواست می‌دادند. بازار یک جزیره کوچک بود. اما در سه سال گذشته ، تعداد افرادی که وارد بازار شده اند ده برابر شده است. در عرضه های اولیه بیش از ۲میلیون نفر تقاضا وجود دارد. در عین حال نوع رفتار افراد تازه وارد با فعالان گذشته هم  بسیار متفاوت شده است.در بین این افراد تازه وارد، از سرمایه‌دار گرفته تا دانشجویی که تازه می‌خواهد وارد بازار کار شود یا خانم خانه‌دار، وجود دارند و همین موضوع سبب شده تا رفتارهای هیجانی در بازار افزایش یابد.»

او اضافه می کند: « این افراد تازه وارد در دوره زمانی‌ سهامدار شده اند که بازار همیشه مثبت بوده و رشد خوبی داشته است. یکی از دوستان اصطلاحی دارد که می‌گوید بازار دارتی بود. یعنی دارت را به هر سمتی پرت می کردید، می‌توانستید به هدف بزنید و سود بگیرید. سود همه جا وجود داشت. اما این همه واقعیت بازار نیست.خاصیت بازار این است که منفی و مثبت شدن شاخص را با هم دارد. همیشه همه شرکت ها خوب نیستند، شاید در دوره ای رشد کنند که ناشی از شرایط تورمی است،اما این رشد یک جایی متوقف می شود. در عین حال که شرکت هایی که بنیاد خوبی دارند و سودده هستند هم وجود دارد. متاسفانه شاهد هستیم که برخی افراد با مشاهده اولین منفی بازار، سهم خود را فروخته‌ و  هیجانی رفتار کرده‌اند. خیلی‌ها استرس گرفته اند. تازه واردها باید توجه داشته باشند که بازار همیشه رشد خود را دارد و به صبر نیاز دارد.»

این فعال بازار سرمایه تاکید می کند:«توصیه من به افرادی که تازه وارد بازار سرمایه شده یا قصد دارند وارد شوند این است که با سرمایه‌ای بیایند که به آن نیاز ندارند. بازار سرمایه همیشه نسبت به بازارهای موازی، سودآوری بیشتری داشته و در بلندمدت بهتر عمل کرده است. در کوتاه‌مدت ممکن است بازار بخواهد اصلاح کند، یا منفی شود، اگر کسی صبر نداشته باشد، مهارت نداشته باشد، متضرر می‌شود و برای همیشه ممکن است از بازار دل‌زده شود. به همین دلیل توصیه این است که افراد با روحیه ریسک‌پذیری و صبر زیاد برای سرمایه‌گذاری بلندمدت به بورس وارد شوند.»

• رونق عجیب بورس در روزهای کرونایی

رونق بازار سرمایه در شرایط کرونا که به رکود و تعطیلی کسب و کارهای بسیاری منجر شده است، برای برخی قدری عجیب ‌است. اما کارشناسان به گونه دیگری به موضوع نگاه می‌کنند. دکتر عادل‌زاده در این زمینه می‌گوید: «به طور کلی عملکرد بورس‌ها در دنیا از عوامل مختلفی تاثیر می پذیرد. یک گروه متغیرهای بیرونی و گروه دیگر عوامل درونی هستند. وقتی می‌خواهیم سهام یک شرکت را ارزیابی کنیم،حتما به جز عملکرد کلی شرکت، به لحاظ تولید یا طرح های توسعه ای که دارد،به عواملی بیرونی که بر ادامه کار آن شرکت تاثیر می گذارد، باید توجه کنیم.این عوامل از داخل خود شرکت،سپس یک مرحله جلوتر در داخل کشور و تصمیمات دولت ها شروع شده و زنجیره وار بهم پیوسته اند.تحولات اقتصاد جهانی از اهمیت زیادی برخوردار است. با توجه به تحولات اقتصاد جهانی است که سهام یک شرکت برای خرید ارزشمند می شود. پس ابتدا باید دید حال اقتصاد دنیا، یا اقتصاد چین چگونه است.مثلا اگر تقاضای مس در چین افزایش پیدا کند،آیا می‌تواند روی بازار مس در ایران اثر بگذارد؟ در تصمیم گیری ها باید اقتصاد جهان در راس قرار بگیرد؛ سپس تحولات اقتصاد کشور و به دنبال آن تحولات صنعت و در نهایت درون شرکت ها.این چرخه بهم پیوسته که زنجیره صنعت نام دارد،تصمیم گیری برای خرید یک سهم یا پیش بینی آینده بازار سرمایه را آسان تر می کند.در این چرخه مهم است که بدانیم آیا در شرایط تحریم که با آن مواجه هستیم امکان صادرات برای شرکت های صادرات محور فراهم است یا نه؟ آیا ایران می‌تواند مس یا محصولات پتروشیمی صادر کند؟ اگر صادر کرد، دلارش را می‌تواند بیاورد؟»

او ادامه می‌دهد: « در یک سطح پایین‌تر، صنعت داخلی را باید بررسی کنیم. آیا در صنایعی که با مس کار می‌کنند، کالای جایگزین وجود دارد؟ مثلا آلومینیوم. اگر قیمت آلومینیوم خیلی پایین باشد، ممکن است مس از مدار خارج شود و آلومینیوم جای آن را بگیرد؟ در این صنایع، کدام هزینه تولید کمتری دارند؟ کدام فروش بهتری دارند؟ این‌ اطلاعات کلی، شرط لازم تصمیم گیری است،اما کافی هم نیست.اطلاعات بعدی در صورت مالی خود را نشان می‌دهد و در نهایت سرمایه گذار را برای خرید یک سهم قانع می کند که با عنایت به این زنجیره سهمی را خریداری کند و صبوری کند.».

 آیا فکر کرده اید چرا بازاری مثل وال‌استریت در بحران کرونا سقوط کرد اما بورس ایران در همان دوره رشد کرد؟ عادل‌زاده در پاسخ به این سئوال می‌گوید: « همانطور که اشاره شد،بورس ایران از عوامل مختلف داخلی و البته تا حدودی عوامل خارجی تاثیر می پذیرد. اقتصاد ایران سال‌هاست که گرفتار بحران و تحریم هاست. در حال حاضر تیراژ تولید برخی از صنایع کشور به شدت کاهش پیدا کرده است. اما به واسطه ماهیت تورمی که مثلا شرکتی مثل ایران‌خودرو دارد،قیمت این سهم بالا می‌رود؛ نه به واسطه سودآوری یا افزایش درآمد، بلکه همانطور که اشاره شد تحت تاثیر عوامل مختلفی از جمله تورم این افزایش اتفاق می افتد. ولی در وال‌استریت این شرایط برای شرکت ها وجود ندارد، در آن‌جا همیشه دروازه‌ها باز بوده و کار می‌کردند،در نتیجه با گسترش کرونا  و توقف فعالیت ها ناگهان درآمدشان کاهش پیدا کرد.»

این کارشناس بورس درباره پیش‌بینی‌هایی که برای بازار سرمایه جهان می‌شود و ارتباط آن با بازار سهام ایران می‌گوید: « بورس ایران از بورس دنیا تاثیر زیادی نمی پذیرد ، اما بی‌ارتباط هم نیست. کرونا از چین شروع شد و روی قیمت مس و آلومینیوم اثر گذاشت و قیمت این دو محصول را کاهش داد. این کاهش در کوتاه‌مدت، بر شرکت‌های تولیدکننده ما هم تاثیر داشت. ما از بازارهای جهانی تاثیرپذیریم. شاید از بازارهای آمریکا و اروپا، چون سال‌هاست رابطه ما با آن‌ها قطع شده، تاثیر پذیر نباشیم، اما بازارهای شرق آسیا بر روی بورس و اقتصاد ما تاثیر زیادی دارد.»

• فقط ۱۲ تا ۱۳درصد از نقدینگی کشور به سمت بورس آمده‌است

رشد نقدینگی یکی از چالش برانگیزترین مسایل اقتصاد کشور در سالهای اخیر بوده است.رابطه نقدینگی و تورم همچنان محل بحث اقتصاددانان است.مدیرعامل کارگزاری کارآمد در این رابطه می گوید: «از سال ۹۲ تا ۹۶ جریان نقدینگی بسیار وحشتناکی توسط بانک‌ها خلق شد. بانکها گرفتار بازی پانزی شدند و در نتیجه پول بدون پشتوانه عظیمی در اقتصاد خلق شد.در حال حاضر بخشی از این نقدینگی به سمت بورس سرازیر شده است. پولی که حجمی به اندازه رودخانه دارد، وارد کانالی به اندازه جوی آب شده است و باعث شده قیمت‌ها بالا برود.»

او توضیح می‌دهد: «براساس گزارش های رسمی، کمتر از ۱۲ تا ۱۳ درصد از نقدینگی کشور به سمت بورس آمده است. دولت برای اینکه اثرات مخرب این پول را در اقتصاد کم کند، تصمیم به رونق بازار سرمایه گرفته است. اما دولتمردان ما توجه داشته باشند که هر تصمیم آنها برای بورس باید منجر به عمق بخشیدن به بازار شود، در غیراینصورت این جریان عظیم نقدینگی ممکن است با خروج از بورس مشکلات بزرگتری برای اقتصاد کشور به بار آورد. پس این کانال هر چه بزرگ‌تر شود، جریان نقدینگی بیشتری می تواند، جذب شود. مثلا با ورود شستا چنین اتفاقی افتاد. شستا یکی از بزرگ‌ترین هلدینگ های کشور است . ورود 10 درصد از این هلدینگ به بازار سرمایه عمق بیشتری به بازار بخشید. دولت باید تلاش کند از طریق عرضه‌هایی که در دستور دارد، و تشویق بخش خصوصی برای ورود به بازار سرمایه، در واقع عمق این بازار را بیشتر کند و در نهایت آنکه بورس زمانی به یک بازار مطمئن و سودآور تبدیل خواهد شد که سهامداران تازه وارد صبور باشند و فرهنگ سهامداری را بیاموزند.