آنجه باید بدانید.

ECU یک دستگاه پردازنده کوچک است که سیستم های الکتریکی خودرو را کنترل می کند. ECU تراشه ای است که یک سیستم عامل مجزا داشته و به BIOS کامپیوترها شبیه است. می توان گفت ECU مغز متفکر در خودروها محسوب می شود که عملکرد اجزای مختلف را کنترل می کند. این قطعه الکترونیکی ممکن است بر اثر عللی خراب شود که دانستن علل و نشانه های خرابی آن برای رانندگان مساله ای مهم و ضروری است.  

گسترش تکنولوژی و وجود آپشن های مختلف در خودروها نیازمند یک واحد مرکز کنترل الکترونیکی است که در واقع نقش یک کامپیوتر را در اتومبیل ایفا می کند و ECU نام دارد. در واقع ECU خرابی هایی که در قسمت های مختلف ماشین رخ می دهد را توسط علائمی به راننده اطلاع می دهد. در این مقاله قصد آن را داریم تا علل و نشانه های خرابی ECU خودرو را مورد بررسی قرار دهیم.

ECU چگونه کار می کند؟

ECU در واقع کوتاه شده عبارت Electronic Control Unit است که به معنای واحد کنترل الکترونیک خودرو است،سنسورهای خودرو داده ها و اطلاعات را به ECU ارسال می کنند. سپس در ECU این داده ها تحلیل و پردازش می شود. ECU این داده ها را بر طبق برنامه ریزی های استانداردش، به محرک های مختلف به صورت سیگنال می فرستد. با سیگنال ارسال شده به محرک ها تنظیم عملکردشان را بر طبق آن چیزی که ECU برای خودرو تعیین کرده است، امکان پذیر می شود.

ECU  همچنین با شناسایی مشکلات خودرو عمکلرد قطعات را نظارت می کند. چراغ چک خودرو وقتی که روشن می شود در واقع واحد الکترونیکی یا ECU دستور روشن شدن آن را داده است و به راننده هشدار خرابی و مشکل پیش آمده را می دهد.

علل خرابی ECU

در ادامه به علل خرابی ECU پرداخته ایم. با دانستن این علل می توان نسبت به جلوگیری از خرابی احتمالی ECU اقدام کرد.

جدا کردن کابل های باتری به هنگام روشن بودن خودرو

میانگین ولتاژی که دینام تولید می کند چیزی در حدود 14 ولت است. اما اوج میزان ولتاژ تولیدی به میزان دور موتور متغیر است و گاهی اوقات ممکن است از 16 ولت هم بیشتر شود. این نوسان ولتاژ به وسیله خاصیت خازنی بودن باتری متعادل می شود.

چنانچه به هر علتی در هنگامی که خودرو روشن است کابل های باتری کشیده شود نوسانات ولتاژ ممکن است روی بخش های مهم و حساس خودرو همانند ECU تاثیر منفی بگذارد. بیشترین میزان ولتاژی که ECU قادر به تحمل آن است چیزی در حدود 16 ولت است که وقتی خودرو روشن است و کابل باتری جدا شود خطر سوختگی ECU بیشتر می شود.

وصل کردن وایر شمع به منظور چک کردن جرقه زنی

به منظور چک کردن اتصال جریان برق به سر شمع ها، برای جرقه زدن غالبا وایر را به بدنه وصل می کنند. با این کار امکان دارد مقداری جریان الکتریکی غیر قابل کنترل در سیم پیچ ثانویه کویل شکل بگیرد. سیم پیچ اولیه انرژی الکتریکی خود را به طور مستقیم از ECU دریافت می کند و پس از آن ولتاژ تولیدی را به کویل انتقال می دهد.

سیم پیچ ثانویه هم ولتاژ تولیدی را به محل جرقه زنی انتقال می دهد. وصل بودن وایر شمع به بدنه به منظور چک کردن جرقه زنی سر شمع ها امکان شکل گیری نوسانات الکتریکی و آسیب دیدن قسمت های حساس خودرو به خصوص ECU وجود دارد. با استفاده از یک شمع فیلتر گیری شده می توان اتصال جریان برق به سرشمع ها را بررسی کرد. تا از این طریق میزان جریان الکتریکی سیم پیچ ثانویه در کویل را کنترل کرد.

خراب شدن استارت

در بسیاری از خودروها استارت هایی وجود دارد که به سنسور خاصی وصل بوده و از آن استفاده می کند. سنسور Override  یکی از این سنسورها محسوب می شود که وظیفه آن کنترل میزان ولتاژ ECU است. چنانچه این حس گر دچار خرابی شود، ECU قادر به دریافت میزان صحیح ولتاژ نخواهد بود و این مساله می تواند یکی از علل خرابی ECU شود.

مشکل دیگری که ممکن است به وجود آید تعویض استارت قدیمی با نمونه جدید است که با ECU همخوانی نداشته باشد. اگر قصد خرید استارت جدیدی دارید اطمینان پیدا کنید که با ECU خودرو همخوانی و سازگاری داشته باشد.

نفوذ رطوبت به ECU

در کناره های ECU چسب های عایقی وجود دارد که مانع از نفوذ رطوبت به درون آن می شود. اما به مرور زمان و پس از چند سال این چسب ها ضعیف و فرسوده می شود و رطوبت به راحتی به درون ECU نفوذ می کند. نفوذ رطوبت به درون ECU پدیده نامطلوبی است. زیرا باعث ایجاد خوردگی و سولفات شدن سطح آن می شود. اگر این خوردگی ها فورا برطرف و پاک نشود، قطعات ECU به سرعت دچار خرابی می شود و پیامد آن مختل شدن عملکرد کل ECU است.

اشتباه در باتری به باتری کردن

ممکن است به دلیل روشن نشدن خودرو نیاز داشته باشید تا باتری به باتری کنید. اگر در باتری به باتری کردن کابل ها را به اشتباه به هم متصل کنید ECU خودرو احتمال بسیار زیادی دارد که دچار خرابی شود. در چنین شرایطی و با خراب شدن ECU نیاز به تعویض آن خواهید داشت.

 نشانه های خراب شدن ECU

خراب شدن ECU می تواند مشکلات متعددی را برای خودرو ایجاد کند. به نحوی که گاهی تشخیص صحیح ایراد به وجود آمده دشوار می شود. در ادامه به بررسی نشانه های خرابی ECU پرداخته ایم.

روشن شدن چراغ چشمک زدن (چراغ چک) خودرو

رایج ترین نشانه خرابی ECU روشن شدن چراغ چشمک زن یا چک خودرو است. به علل متعددی چراغ چک خودرو روشن می شود و خرابی ECU از قبیل قطعات و اجزای الکترونیکی آن هم می تواند علت روشن شدن آن شود. استفاده از دستگاه دیاگ می تواند در تشخیص خرابی و مشکل داشتن ECU کمک کند.

مصرف بیش از اندازه سوخت

برای آن که خودرو عملکرد مطلوبی داشته باشد و موتور به درستی کار کند باید نسبت میزان سوخت و هوا به هم نخورد. از این رو اگر ECU خراب شود قادر نخواهد بود میزان نسبت سوخت و هوا را تنظیم کند تا به محفظه منتقل شود. به این معنی که در مرحله احتراق سوخت، غالبا میزان زیادی سوخت برای مصرف به درون محفظه احتراق ارسال و نتیجه آن مصرف بیش از اندازه سوخت می شود. این مساله هم سبب افزایش هزینه های تامین سوخت خودرو و هم باعث آلودگی بیشتر هوا نیز می شود.

عملکرد پایین موتور

خراب شدن ECU ممکن است موجب آن شود که سوخت به میزان کافی به درون محفظه احتراق وارد نشود. این مساله باعث می شود که خودرو همانند سابق شتاب گیری مطلوبی نداشته باشد. این وضعیت همچنین می تواند به هنگام فشار برای حرکت در سربالایی یا داشتن بار زیاد هم اتفاق بیفتد و خودرو شتاب لازم برای حرکت را نداشته باشد. ECU خراب شده باعث انتقال سوخت اندک به محفظه احتراق می شود و در این حین هر چه راننده روی پدال گاز فشار دهد باز هم خودرو شتاب و سرعت لازم را نخواهد داشت.

استارت نخوردن خودرو

به هنگام خرابی ECU خودرو امکان استارت خوردن را نخواهد داشت. در این حالت روشن شدن موتور امکان پذیر نخواهد بود. به این دلیل که ECU معیوب خودرو اطلاعات و داده های لازم برای انجام عملکرد مطلوب خودرو را به موتور ارسال نمی کند. این وضعیت هنگامی رخ می دهد که واحد کنترل موتور خراب شده و عملکرد مطلوبی نداشته باشد. البته کار نکردن موتور علل دیگری هم دارد که راه تشخیص درست آن مراجعه به یک تعمیرکار ماهر است.

لرزش موتور

یکی دیگر از نشانه های خرابی ECU لرزش موتور خودرو است. وقتی ECU خودرو معیوب شود در سیلندر عمل جرقه زنی انجام نمی شود و در این حالت موتور دچار لرزش می شود. برای تشخیص علت لرزش می توان از دستگاه عیب یاب کامپیوتری برای این کار استفاده کرد و مشکل ایجاد شده را برطرف کرد.

توقف ناگهانی خودرو

اگر ECU از کار بیفتد، ممکن است متوجه مشکل در دور آرام خودرو خود شوید. هنگامی که پشت چراغ راهنمایی نشسته اید، ممکن است متوجه توقف ناگهانی خودرو شوید. این الگوی توقف نادرست ممکن است کاملاً تصادفی باشد و هیچ الگویی برای عیب یابی استفاده نشود. این مشکل ناشی از خرابی ECU است که اطلاعات اشتباهی را به موتور ارسال می کند و احتمالاً باعث می شود سوخت یا هوا بیش از حد اندازه به موتور خودرو وارد شود.

تعمیر ECU

خراب شدن ECU اتفاقی نامطلوب است که باید هر چه سریع تر نسبت به عیب یابی و تعمیر آن اقدام کرد. معمولا ساختار ECU از دو قسمت به نام حافظه کوتاه مدت و دائم تشکیل شده است. در بیشتر مواقع داده های حافظه کوتاه به محض قطع شدن جریان برق از بین می رود اما بازگردانی این داده ها امکان پذیر است. در حالی که حافظه دائم به مانند یک رایانه در سیستم خودرو عمل می کند و اطلاعات آن با قطع شدن جریان برق از بین نمی رود. اما در صورتی که ECU دچار آسیب و خرابی شود بازگردانی داده ها امکان پذیر نخواهد بود.

از جمله بهترین ابزارها برای تشخیص علل خرابی ECU استفاده از دستگاه دیاگ است. با اتصال این دستگاه به ECU خودرو مشکلات و خرابی های ذخیره شده در دو حافظه ECU به تعمیرکار نمایش داده می شود. دستگاه دیاگ در بیشتر مواقع خرابی به وجود آمده را با یک کد خطا نشان می دهد.

تعمیرکار با دیدن کدهای خطا و بررسی آن ها و هم چنین نشانه های خرابی ECU آن را عیب یابی کرده و تعمیر می کند. از این رو با استفاده از دستگاه دیاگ تشخیص و عیب یابی تمام خطاهایی که در سیستم مکانیکی یا الکتریکی خودرو وجود دارد، امکان پذیر است.

روش های جلوگیری از خرابی ECU

از آنجایی که تعمیر یا تعویض ایسیو مستلزم صرف هزینه زیادی است، بهتر است مواردی را رعایت کنید تا حد امکان با خرابی ecuرو به رو نشوید.

– وقتی ماشین روشن است باتری را جدا نکنید

هنگامی که کابل های باتری به باتری متصل هستند، این نوسان به دلیل ظرفیت باتری اصلاح می شود، اما اگر کابل باتری در حالی که خودرو روشن است باز شود، ولتاژ خودرو دچار نوسان شده و این نوسانات می تواند بر قطعات حساس از جمله ایسیو تاثیر منفی بگذارد.

– برروی ایسیو آب نریزید

اگر پشت جعبه این قطعه را باز کنید، می بینید که برای جلوگیری از نفوذ آب قسمت فیبر مدار چاپی و همچنین پین های داخلی با ماده عایق شبیه به موم پوشانده شده است، اما در هر صورت پایه های نری خارجی سوکت اتصالECU در برابر آب عایق نیستند و ممکن است، خیس شوند و همین امر موجب اتصال کوتاه خارجی و در نتیجه باعث آسیب بهECU می شود.

– به پین های ایسیو کاری نداشته باشید

الکتریسیته ساکن بدن که ممکن است به هزاران ولت برسد، می تواند باعث وارد شدن آسیب جدی به ایسیو شود. بنابراین از دست زدن به پین های ایسیو خودداری کنید.

چگونگی تعویض ECU

تعویض ECU به این صورت است که تعمیرکار ابتدا باتری را از خودرو جدا می کند. پس از آن و به مدت یک ساعت منتظر می ماند تا تمام داده های حافظه موقت ECU پاک شود. پس از پاک شدن کامل داده ها، از این مساله اطمینان پیدا می کند که هیچ گونه دستورالعمل غلطی امکان ایجاد مشکل در سیستم ECU را نخواهد داشت.

پس از آن تعمیرکار اقدام به باز کردن ECU می کند. پس از آن که دستگاه باز شد تعمیرکار اقدام به تعمیر و رفع عیب آن می کند. در صورتی که مشکل ایجاد شده در ECU قابل رفع نباشد باید ECU معیوب با ECU جدید تعویض شود. تمام مراحل نصب و سیم کشی برای نصب ECU باید به دقت و به درستی انجام شود. پس از انجام نصب مجددا باتری در خودرو جاسازی می شود. پس از آن باید تنظیمات ECU انجام شود و عملکرد خودرو مورد تست و بررسی قرار گیرد.

کلام آخر

ECU به عنوان کامپیوتر خودرو نقش مهمی در تنظیم عملکرد قطعات خودرو از جمله موتور دارد. در این مقاله کوشش کردیم تا علل رایج و نشانه های خرابی ECU مورد بررسی قرار گیرد. تشخیص این علل و نشانه ها به رانندگان کمک می کند تا در مواقع لزوم نسبت به تشخیص علت و رفع عیب سریع ECU اقدام کنند. تا از ایجاد مشکلات و پیامدهای نامطلوب دیگر برای خودرو جلوگیری کنند.

منبع خبر: