آنجه باید بدانید.

مبدل کاتالیستی یا کاتالیزور قطعه ای است که در قسمت ابتدایی اگزوز خودروها نصب می شود و گازهای سمی و آلاینده که از محفظه احتراق خارج می شود را در اثر واکنش های شیمیایی به گازهای بی خطر و بی ضرر تبدیل می کند و از این طریق به کاهش آلودگی هوا کمک می کند. این قطعه در انواع مختلفی تولید می شود و با توجه به نوع خودرو و مصرف سوخت، بر روی آن نصب می شود. عملکرد این قطعه به این صورت است که گازهای سمی خروجی از جمله مونوکسید کربن، اکسید نیتروژن و مشتقات آن و نیز کربوهیدارت ها را به گازهای بی خطری همانند دی اکسید کربن، نیتروژن و مولکول های آب تبدیل می کند.  

مبدل کاتالیستی با توجه به رعایت معیارهای زیست محیطی خودروها بر روی اگزوز نصب می شود و امروزه تمام خودروها این مبدل را بر روی خود نصب شده دارند. در این مقاله قصد آن را داریم را تا با معرفی این قطعه، تاثیر باز کردن کاتالیزور خودرو یا همان مبدل کاتالیستی را مورد بررسی قرار دهیم و به علائم خرابی کاتالیست هم پرداخته ایم.

عمر مفید مبدل کاتالیستی چقدر است؟

عمر مفید این قطعه با مسدود شدن منافذ اسفنجی و نیز پوشانده شدن سطح اثرگذار در برابر گازهای خروجی به پایان می رسد و قطعه دیگر نمی تواند گازهای آلاینده خروجی را تصفیه کند. از عواملی که سبب کاهش عمر این قطعه می شوند می توان به موارد زیر اشاره کرد: بالا رفتن حرارت، سمی شدن قطعه در اثر برخورد با گازها و مواد سمی خروجی از موتور و نیز ضربات خارج از اگزوز می تواند سبب افزایش چسبندگی، مسدود شدن منافذ و پوشیده شدن سطوح آن شود که کارایی آن کاهش می یابد.

همچنین ضعیف و بد کار کردن موتور سبب خراب شدن شمع ها، وایرها و انژکتورهای سیلندر می شود که همین باعث احتراق ناقص سوخت شده و گازهای تولیدی حاصل از آن به سوی این قطعه روانه شده که نهایتا عمر آن کاهش می یابد. به طور میانگین طول عمر مبدل کاتالیستی چیزی در حدود 4 سال است که خودرو پس از 50 تا 60 هزار کیلومتر کارکرد باید نسبت به تعویض آن اقدام کرد. البته مبدل های کاتالیستی که روی خودروهای تولید داخل نصب می شود پس از حدود 80 هزار کیلومتر باید نسبت به تعویض آن اقدام شود.

علائم خرابی کاتالیزور خودرو (علایم خرابی مبدل کاتالیست)

علائم زیر نشان دهنده خراب شدن این قطعه شده است که در صورت وقوع این علائم باید هر چه زودتر آن را با نمونه جدید جایگزین کنید.

1- اولین علامت افزایش غیر عادی مصرف سوخت است که در حین رانندگی متوجه آن می شوید.

2- افت میزان شتاب به هنگام شتاب گیری علامت دیگر خرابی این قطعه است.

3- روشن نشدن خودرو یا روشن شدن دیرهنگام با استارت های مکرر نشان از خرابی این قطعه می تواند داشته باشد.

4- در تست آلایندگی، خودرو شما نمره پایین دریافت می کند که نشان دهنده خرابی کاتالیزور است که نمی تواند گازهای آلابنده را کاهش دهد.

5- روشن شدن چراغ چک یکی دیگر از علائم خرابی این قطعه است.

6- استشمام بوی ناخوشایند همانند تخم مرغ گندیده که با گذشت زمان بیشتر می شود می تواند نشانه خرابی کاتالیزور باشد.

7- کارکرد بد و ضعیف موتور که با لرزش همراه است نشانه خرابی مبدل کاتالیستی است.

8- پایین آمدن دمای کاتالیزور می تواند یکی از علائم خرابی کاتالیست خودرو باشد. زیرا برای کارکرد موثر این قطعه باید دمای آن تا حدود 700 تا 800 درجه بالا رود که در صورت پایین بودن دمای آن می توان معیوب بودن آن را تشخیص داد.

9- آخرین مورد از علائم خرابی کاتالیزور خودرو این است که در حالت توقف و سرد بودن خودرو، با دست قطعه را تکان دهید و اگر در این حین صداهایی مشابه به این که دور آن سنگریزه تکان می خورد، به گوش شما برسد می تواند علامت این باشد که شبکه های داخل کاتالیزور ریخته است.

تاثیرات باز کردن کاتالیزور روی خودرو

مبدل کاتالیستی می تواند تا حدود 90 درصد از گازهای سمی و آلاینده خروجی از موتور را بی اثر و تصفیه کند. این قطعه هیدروکربن هایی که حاصل احتراق ناقص در موتور بوده و به حالت نیمه سوخته هستند را به دی اکسید کربن و آب تبدیل می کند. این قطعه هم چنین می تواند ماده اکسید ازت را به گاز ازت تبدیل کند و به طور کلی مبدل کاتالیستی در کاهش گازهای آلاینده خودرو تاثیر بسیاری دارد. از این رو یکی از معایب باز کردن کاتالیزور خودرو (بازکردن کاتالیست خودرو) می توان افزایش آلایندگی خودرو و آلودگی هوا باشد.

کاهش شتاب خودرو از دیگر تاثیرات منفی برداشتن کاتالیزور از روی اگزوز است. زیرا کاتالیزور یک سنسور اکسیژن دارد که اکسیژن مورد نیاز برای احتراق سوخت را با کمک (ECU) یا مغز هوشمند خودرو تنظیم و کنترل می کند و با تنظیم مکش هوا، احتراق سوخت با میزان دور موتور متناسب می شود. با برداشته شدن مبدل کاتالیستی و عدم ارتباط با سنسور میزان هوای ورودی به داخل محفظه احتراق از حالت تنظیم خارج می شود و متناسب با دور موتور صورت نمی گیرد و احتراق ناقص پیامد آن است که علاوه بر آلایندگی بیشتر، سبب فرسوده شده قطعات موتور می شود که همین امر کاهش توان موتور و در نهایت افت شتاب آن را به دنبال خواهد داشت.

برداشتن مبدل کاتالیستی همچنین می تواند سبب ایجاد سر و صدای اضافی از داخل موتور شود. زیرا این مبدل بر سر راه صداهای خروجی از موتور قرار دارد و به نوعی مسدود کننده صداهای موتور نیز محسوب می شود که برداشتن آن موجب خروج  صداهای ناهنجار و اضافی از داخل موتور می شود.

 

جمع بندی

مبدل کاتالیستی یکی از قطعات حیاتی خودرو برای کاهش آلودگی هوا محسوب می شود. این قطعه که به نوعی تصفیه کننده گازهای خروجی از موتور محسوب می شود در صورت برداشتن آن پیامدهای افزایش خروج گازهای سمی و آلاینده؛ کاهش شتاب خودرو و نیز خروج صداهای ناهنجار موتور را در پی خواهد داشت. این در حالی است که بنا به توصیه برخی از افراد ناآگاه و غیر کارشناس برخی رانندگان این قطعه را از روی اگزوز برمی دارند که در این جا به رانندگان گرامی توصیه می شود به هیچ وجه اقدام به باز کردن آن از روی اگزوز نکنند.

منبع خبر: