آنجه باید بدانید.
فیوزها بخشی بسیار مهم و حیاتی در سیستم برق خودرو هستند،جعبه فیوز ماشین شامل مجموعهای از قطعات چند رنگ است که در یک پلاستیک سخت قرار دارد.
بدون فیوز، خودرو نمیتواند به درستی کار کند. این قطعه کوچک از برق خودرو مراقبت میکند و در صورت بروز خرابی یا افزایش جریان بیش از حد، خود را قطع میکند. هدف از استفاده از فیوزها، جلوگیری از خرابی قسمتهای برقی گران قیمت و حفاظت از سیستم برق خودرو در برابر خطرات احتمالی است.
در حقیقت سیستم برق در خودروها دارای نوسانات بسیار زیادی است. این نوسانات در صورتی که بیش از حد معقول شوند، میتواند به اجزای برخی خودروها مانند باتری، بوق، چراغ ها و… آسیبهای جدی وارد کند. این فاکتور در نهایت هزینه های بسیار بیشتری را بر روی دوش شما می گذارد.فیوزها قطعات کاربردی هستند که مانع از بروز چنین آسیبهایی شوند.
روی هر فیوز خودرو معمولا اطلاعاتی در رابطه با حداکثر شدت جریان عبوری از خود نوشته شده است که نشان می دهد اگر نوسانات برق خودرو از مقدار مشخص شده بیشتر باشد، اصطلاحا فیوز آب شده و قطع می گردد.
جعبه فیوز خودرو
اکثر خودروها مجهز به دو جعبه فیوز هستند. یکی در محفظه موتور قرار دارد و برای محافظت از اجزای موتور مانند سیستم خنک کننده ، پمپ ترمز ضد قفل و واحد کنترل موتور استفاده می شود.
مورد دیگر اغلب در قسمت کابین داخل یا زیر داشبورد ، در سمت راننده برای محافظت از وسایل الکتریکی داخلی یافت می شود. جعبه فیوز انواع فیوزها و رله ها را در یک مکان مناسب ، محافظت شده در برابر عناصر خارجی قرار می دهد.
تعویض جعبه فیوز خودرو غالباً ضروری نیست مگر اینکه خودرو دچار آسیب فیزیکی شدید یا مشکلات الکتریکی شده باشد.
انواع فیوز خودرو
فیوزها معمولا در انواع متنوعی تولید و طراحی میشوند که فیوزهای مستطیلی و سرامیکی از جمله پر کاربردترین نوع آنها است. این فیوزها از دو پایه تشکیل شده اند که داخل خود بسته به حداکثر میزان شدت جریان عبوری از سیم ضخیم تری برای اتصال دو پایه به هم استفاده شده است.
فیوز فلزی نیز نوع دیگری از فیوز خودرو است که ارتباط دو سر آن در صورت عبور شدت جریان بیش از اندازه ذوب گردیده و در نتیجه مدار را قطع میکند.
فیوز شیشهای نیز نوع دیگری از فیوز خودرو است که اتصال دو سر فیوز در آن با استفاده از سیمی نازک در میان محفظه شیشهای برقرار شده است که در صورت عبور شدت جریان بالا، سیم مربوطه قطع میگردد .
فیوز سیمی، اگر خودرو شما پراید است احتمالا این نوع فیوز را مشاهده کرده اید که به شکل سه تایی کنار هم قرار دارند. فیوزهای سیمی سیم های روکش داری هستند که دارای دو سر سیم بوده و از این رو قطعه ای بسیار خطرناک و غیر قابل اطمینان به شمار می روند.
فیوز مینی و میکرو: این فیوزها که در خودرو های امروزی به کار می روند، نسبت به فیوزهای تیغه ای اندازه کوچک تری داشته و مقدار جریانی که می توانند از خود عبور دهند متفاوت است.
چرا فیوز خودرو میسوزد؟
اگر جریان بیشازحد از مدار عبور کند، سیم ذوب میشود، فیوز میسوزد و مدار قطع میشود. جریان بیشازحد، ناشی از کار کردن قطعه الکتریکی بیش از توان آن است. این اتفاق معمولاً بهدلیل عملکرد نادرست دستگاه روی میدهد.
برخی از دلایل رایج سوخت فیوز خودرو عبارتند از:
سوئیچهای معیوب
سیمهای معیوب
مشکلات مکانیکی موتور
مشکلات الکتریکی خودرو
علائم سوختگی فیوز
سوختن فیوزها نیز مانند هر مشکل دیگری علائم و نشانه هایی دارد و خود نیز از وجود مشکل در مدارهای الکتریکی خبر می دهد. با سوختن فیوز، مدار مرتبط با آن قطع شده و آن بخش از سیستم الکتریکی خودرو که با مدار در ارتباط است (مانند چراغ های اتومبیل یا ترمز ABS) نیز متوقف می شود.
در برخی موارد فیوز سوخته شکاف یا نشانه ظاهری دیگری دارد که در بخش خارجی آن قابل رؤیت بوده و از این رو وجود مشکل در فیوز به راحتی قابل تشخیص است. بنابراین اگر مدارهای الکتریکی دچار مشکل شدند، در اولین اقدام باید به سراغ فیوزها رفته و وضعیت آن ها را بررسی کرده و در صورت لزوم فیوز سوخته را با فیوز جدید تعویض کنید.
راهنمای رنگ فیوز خودرو
فیوز ها دارای رنگ بندی استانداردی بوده که تمامی متخصصات با توجه به رنگ و ظرفیت آمپر استفاده می کنند. لازم به ذکر است که در
دفترچه راهنمای فیوز، تمامی فیوز ها با ظرفیت های مختلف نوشته می شود.
فیوزهای استاندارد ATO/ATC
10 آمپر به رنگ قرمز
15 آمپر به رنگ کرم
20 آمپر به رنگ زرد
25 آمپر به رنگ آبی
30 آمپر به رنگ شفاف
40 آمپر به رنگ سبز
فیوزهای استاندارد Mini
5 آمپر به رنگ زرد
10 آمپر به رنگ قرمز
15 آمپر به رنگ آبی
20 آمپر به رنگ سرخابی
25 آمپر به رنگ قهوهای
30 آمپر به رنگ سبز
چگونگی تعویض فیوز خودرو
اگر به جعبه ی فیوز نگاه کنید، متوجه می شوید که بعضی از آنها شماره گذاری شده اند. این ترفند باعث می شود در هنگام خرابی، شماره ی مربوط به فیوز ناسالم را برداشت و به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کرد. در دفترچه ی راهنما درباره ی فیوزهای شماره دار و اینکه مربوط به کدام قسمت هستند، توضیحاتی آورده شده است. با انطباق شماره ی فیوز دفترچه و جعبه فیوز متوجه می شوید که کدام قسمت الکتریکی خودرو خراب شده است. اطلاعاتی مثل نام، عملکرد، میزان ولتاژ و محل قرار گرفتن فیوزها هم در دفترچه ی راهنما وجود دارد.
دقت داشته باشید که آمپر فیوز انتخابی شما با آمپر فیوزی که از جعبه جدا می کنید، یکی باشد. اگر آمپر فیوز جایگزین بالاتر از آمپر فیوز قبلی باشد، ممکن است بخش های دیگر هم اتصالی کنند و وسعت خرابی بیشتر از قبل باشد. استفاده از فیوزی با آمپر پایین تر هم باعث می شود دوباره با این مشکل سوختن فیوزها مواجه شوید.
سیم کشی برق خودرو از جمله حساسترین و پیچیدهترین بخشهای خودرو است. توجه به مشکلات و ایرادات این بخش نیز بسیار مهم بوده و در صورتیکه مشکل در ابتدای کار تشخیص داده شود، با رفع آن میتوان از هزینهها و آسیبهای بسیار بیشتر جلوگیری کرد.