وضعیت اتوپایلوت!

از آنجا که عدم رای اعتماد به وزیر پیشنهادی صنعت، معدن و تجارت شرایط اقتصاد کشور را بغرنج تر می کند، بر همین اساس از هر دو نهاد موثر مجلس و دولت انتظار می رفت تا با علم به این موضوع به نحوی هماهنگ با یکدیگر پیش بروند و تصمیم گیری کنند که دست کم اوضاع بدتر از آنچه هست، نشود. تصور من این بود که با توجه به زمان کوتاهی که تا پایان دولت وجود دارد و اینکه حسین مدرس خیابانی حداقل سه ماه در سمت سرپرست وزارت صنعت، معدن تجارت انجام وظیفه کرده بود،هم دولت زمان کافی برای جلب نظر مجلس را داشته و هم مجلس بر اساس ضرورت های روز تصمیم گیری کرده و با رای اعتماد زمینه ادامه خدمت ایشان را فراهم خواهد کرد. اما متاسفانه این پیش بینی درست نبود.

هنوز اطلاعاتی در دسترس نداریم که بدانیم جناب آقای رئیس جمهور تعامل یا رایزنی برای معرفی این گزینه یا مجلس داشته یا خیر، اما اساسا بر همه مجالس، اصولی حاکم است که با فهم آنها می توان وارد تعامل حداکثری با نمایندگان مجلس شد.

به هرحال شرایط کشور به گونه ای است که  نباید این وزارتخانه امروز بدون وزیر اداره شود، چرا که زمان زیادی گذشته و حاکمیت مشکلات زیادی دارد، هم در بخش صنعت و هم در بخش تجارت. متاسفانه این روزها در سخت ترین شرایط در حال اداره اقتصادمان هستیم ، هم به لحاظ تحریم ها و هم به لحاظ کمبود منابع و هم به دلیل شرایطی که کرونا ایجاد کرده است. اوضاع عادی نیست و فهم این موضوع از جانب نمایندگان مجلس اهمیت داشت. من معتقدم باید بین مجلس و دولت تعامل بیشتری برقرار باشد، چرا که ضرورت های امروز کشور ضرورت های قابل درک و فهمی هستند. اما به نظر می آید در روز رای اعتماد اکثریت مجلس نسبت به وزارت آقای مدرس خیابانی قانع نبود.

به هر حال آنچه نباید، رخ داده و دیگر باید از این موضوع عبور کنیم. دولت فرصت زیادی ندارد و مدت زمان قانونی سه ماهه سرپرستی وزارتخانه صمت هم سپری شده است. حالا دولت قاعدتا باید با لحاظ سلیقه های حاکم بر مجلس جدید هرچه سریعتر وزیری که نمایندگان او را بپذیرند، به مجلس معرفی کند.

البته پذیرش این مسئولیت از سوی افراد هم شرط مهمی است. شرایط فعلی کشور و اینکه دولت در ماههای پایانی خود به سر می برد موجب شده که افراد کمی حاضر به قبول مسئولیت باشند . به هر حال همه افرادی که توانایی پذیرش این مسئولیت را دارند الزاما اهل ایثار نیستند که برای یک دوره 9 یا 10 ماهه وزیر شوند. طبیعی است که فردی که امروز وزیر می شود، به خوبی می داند تا مراحل استقرار خود را طی و معاونینش را انتخاب کند و برنامه ای برای اداره وزارتخانه آماده کند، زمان به سرعت سپری شده و عمر دولت به پایان رسیده است . لذا کاندیداهای پذیرش آسان مسئولیت در این شرایط زیاد نیستند. به همین دلیل من برای عدم رای اعتماد هم از سمت دولت و هم از سمت مجلس دو چندان گله دارم، چرا که با این تصمیم از یک طرف فردی که سه ماه در این وزارتخانه مدیریت کرده بود و پیش از آن هم سمت قائم مقامی وزیر را بر عهده داشته و بر روال امور وزارتخانه مسلط شده بود، امکان ادامه فعالیت نخواهد داشت و از طرف دیگر هم دست رئیس جمهور برای انتخاب از میان گزینه های متعدد باز نیست. بر همین اساس اگر رئیس جمهور و فراکسیون اکثریت رایزنی های لازم برای رای اعتماد به مدرس خیابانی را انجام نداده، نقصی است که متوجه دولت است و اگر هماهنگی انجام شده و مجلس به حساسیت های زمان بی توجه بوده جای گله از مجلس دارد.

این اقدام نمایندگان خبر خوبی برای صنعت و اقتصاد کشور نیست. هرچند این تصمیم حق قانونی نمایندگان است. اما با مصلحت کشور بسیار فاصله داشت. البته برخی معتقدند این تصمیم مجلس یک تصمیم هیجانی و در پاسخ به عدم حضور رئیس جمهور در جلسه رای اعتماد مجلس بوده است. اما من به عنوان کسی که هم تجربه حضور در دولت و هم تجربه حضور در مجلس را داشته ام، می گویم در هر شرایطی اساسا جلب آرای نمایندگان مردم توسط رئیس جمهور و دولت امری شدنی است. آقای رئیس جمهور باید این احتمال را در نظر می گرفت که اگر رای اعتماد صادر نشود، چه زحماتی برای دولت و کشور ایجاد می شودو متناسب با هزینه های این اتفاق، باید وقت بیشتری برای تعامل با مجلس می گذاشت. رئیس جمهور چه کاری مهم تر از این داشت که رای اعتماد وزیر کلیدی ترین وزارتخانه خود را بگیرد تا این وزارتخانه که سه ماه با سرپرست اداره شد، در 9 ماه آینده هم بتواند به کار خودش با همین فرد (حسین مدرس خیابانی)ادامه دهد و دچار جابه جایی ها و معطلی های مدیریتی نشود.هر وزیر دیگری تا بخواهد مستقر شود، دست کم یک ماه زمان لازم دارد و تا تعیین معاونین و اجرای برنامه هایش سال به پایان می رسد. در حالی که ما امسال برای تامین کالاهای اساسی و رفع نیازهای کشور گرفتاریهای زیادی داریم. در مجموع من به عنوان یک ناظر سوم هم از آقای رئیس جمهور و هم از مجلس گله میکنم، چرا که هیچ کدام از دو نهاد موثر کشور متناسب با حساسیت زمان حرکت نکرده و تصمیم نگرفتند.

من می خواهم قضاوت یک طرفه به موضوع داشته باشم. واقعیت این است که این مجلس گرایش های متفاوتی با مجلس دهم دارد. نمایندگان بر اساس دیدگاههای خودشان قول هایی به مردم داده و حرفها و نظراتی دارند. اینکه تعامل سازنده ای بین مجلس و دولت وجود ندارد نقص بزرگی است و حتما تنها یک طرف ماجرا مقصر نیست و هر دو طرف در آن سهیم هستند. باید برای این تعامل برنامه داشت و زحمت کشید. اگر من قرار بود این موضوع را دنبال کنم، با همین ترکیب فعلی مجلس می گویم که دولت همیشه می توانست 150 رای در صحن داشته باشد. ما تجارب زیادی از این دست داریم و وزرایی داشته ایم که همیشه در تنظیم روابط مجلس موفق بوده اند. مثل آقای غرضی که زمانی وزیر پست و تلگراف بود. ایشان هیچوقت در هیچ دوره ای کمتر از 180 رای در صحن مجلس نداشت. آقای جاسبی در زمانی که رئیس دانشگاه آزاد بود، حتی در مجلس ششم که مخالف ایشان بود، به نحوی تعامل داشت که اکثریت آن مجلس رایی علیه دانشگاه آزاد نداد.

کشورداری این گونه نیست که کار را روی حالت اتوپایلوت بگذاریم. کشور داری وقت گذاشتن و حوصله رفت و آمد و رایزنی لازم دارد. چند ماه از این مجلس گذشته است. مجلسی که طرح استیضاح رئیس جمهور و همینطور طرح سوال از او را در برنامه خود داشت و با اشاره رهبری آن را متوقف کرد، حالا به استیضاح وزرا رسیده است. سوال این است که چرا تا کنون جلسه مشترک میان دولت و مجلس تشکیل نشده است؟ آیا آقای رئیس جمهور در این مدت یکبار به مجلس رفته و در جمع نمایندگان به طور خصوصی حاضر شده است؟ آیا ایشان نمایندگان را به یک ضیافت شام دعوت کرده است تا در یک فضای نزدیک و همدلانه مسائل را حل کند؟ کار هیچ وقت به صورت خود به خود پیش نمی رود و اگر کارها را رها کنیم نتیجه ای بهتر از وضع امروز به دست نمی آوریم. نتیجه  اینطور می شود که از مجلس دهم با آن ترکیب معتدل، 196 رای منفی به رئیس جمهور بیرون می آید و از مجلس یازدهم هم با این ترکیب اینگونه اتفاقات رخ می دهد و یک وزارتخانه مهم در شرایط حساس بدون وزیر اداره می شود.

من معتقدم تا حد زیادی باید روش ها ومنش ها را تغییر داد. الان دیگر کشور وقت و ظرفیت تکرار مکرر اشتباهات را ندارد. امروز مسئله تامین نیازهای اساسی صنعت، مواد اولیه و کالاهای اساسی کشور پیش روی ماست و از طرفی وزارتخانه صنعت، معدن تجارت مدتهاست که بدون وزیر اداره می شود. بنابراین برای چنین وزارتخانه مهمی یا باید وزیر توانمندتری انتخاب میشد که وقتی پایش به مجلس می رسید ، خود نمایندگان از او استقبال می کردند یا باید رایرنی های کافی انجام می شد و برای نمایندگان تشریح میشد که وقت تنگ است و باید با هماهنگی پیش برویم. من فکر میکنم ما عنصر تعامل را در روابط مجلس و دولت کم داریم و من در این رابطه از هر دوطرف ماجرا گلایه دارم.